Tăng vấn:

- Tòng thượng trực chỉ vi thập ma?

Sư vân:

Nhật nhật khứ hoạch hòa,

Thời thời không thương lẫm.

Tăng vân:

- Mỗ giáp bất hội.

Sư vân:

Nhật nguyệt trường minh,

Phù vân cái ấm.

Hữu thuyết kệ vân:

Trí nhân vô ngộ đạo,

Ngộ đạo tức ngu nhân.

Thân cước cao ngọa khách,

Hề thức ngụy kiêm chân.

Vấn:

- Như hà thị Phật?

Sư vân:

Nhật nguyệt lệ thiên hàm ức sát,

Thùy tri vân vụ lạc sơn hà.

Tiến vân:

- Như hà hội đắc?

Sư vân:

Mục đồng chỉ quán ngọa ngưu bối,

Thổ hữu anh hùng khóa đắc y.

Vấn:

- Tổ ý dữ giáo ý thị đồng thị biệt?

Sư vân:

- Vạn lý thê hàng giai triều khuyết.

Vấn:

- Hòa thượng hữu kỳ đặc sự, như hà bất hướng học nhân thuyết?

Sư vân:

- Nhữ xuy hỏa, ngã trước mễ; nhữ khất thực, ngã thủ bát. Thùy cô phụ nhữ?

Tăng khai ngộ.

Dịch nghĩa

MỘT BUỔI HỌP MẶT HỌC TRÒ

Một hôm, sư hội họp học trò lại, đọc bài kệ rằng:

Trên không viên ngói lợp,

Dưới không đất cắm dùi.

Người cải dạng đến học,

Kẻ chống gậy vào chơi.

Khi chuyển động tiếp xúc,

Như rồng nhảy nuốt mồi.

Một thầy tăng hỏi:

- Những lời chỉ giáo của thầy có nghĩa là gì?

Sư đáp:

Ngày ngày gặt lúa trên đồng,

Mà kho đụn vẫn thường không có gì.

Tăng thưa:

- Đệ tử chưa hiểu.

Sư nói:

Vầng nhật nguyệt bao giờ cũng sáng,

Mảnh phù vân thấp thoáng che đi.

Có kệ rằng:

Người không không ngộ đạo,

Ngộ đạo, kẻ ngu si.

Anh duỗi chân nằm khểnh,

Thật giả cần biết chi!

Hỏi:

- Thế nào là Phật?

Sư đáp:

Nắng tỏa, trăng soi triệu cõi đời,

Ai ngờ sông núi móc mưa rơi.

Tăng thưa:

- Làm thế nào hiểu được?

Sư đáp:

Quen cưỡi lưng trâu chú mục đồng,

Ngự trên lưng chú, đất anh hùng.

Hỏi:

- Tổ ý và giáo ý giống nhau hay khác nhau?

Sư đáp:

- Trèo non, vượt bể vạn dặm, đều hướng về cửa khuyết.

Hỏi:

- Thầy có việc đặc biệt kỳ lạ, sao không nói cho đệ tử biết?

Sư đáp:

- Người thổi lửa, ta làm gạo; người xin ăn, ta lấy bát. Ai phụ bạc ngươi?

Thầy tăng lĩnh ngộ.

BĂNG THANH