Thiên địa tính kỳ phú tái, nhật nguyệt tính kỳ chiếu lâm, cố năng sinh thành vạn
vật, phát dục thứ loại, diệc do hoàng hậu phối lệ thần cực, cố năng biểu xuất
cung trung, hóa thành thiên hạ. Tự cổ chỉ lập nhất nhân, dĩ chủ nội trị nhi dĩ,
vị văn hữu ngũ kỳ danh giả. Tiên Hoàng vô kê bất học, nhi đương thời quần thần
hựu vô khuông chính chi giả, trí sử nịch tư, tính lập ngũ hậu. Hạ chí Lê, Lý nhị
gia, diệc đa hiệu nhi hành chi, do Tiên Hoàng thủy xướng kỳ loạn giai dã.
Dịch nghĩa
BÀN VỀ VIỆC SAY ĐẮM TÌNH RIÊNG
Trời đất cùng che chở, mặt trăng mặt trời cùng sáng soi, cho nên mới sinh thành muôn
vật, phát triển nuôi dưỡng mọi loài, cũng như hoàng hậu sánh với ngôi vua, cho nên mới
làm tiêu biểu trong cung, giáo hóa thiên hạ. Từ xưa chỉ lập
một hoàng hậu để chủ việc nội trị mà thôi, chưa từng nghe thấy có việc lập năm
hoàng hậu. Tiên Hoàng không kê cứu, không có học, các bề tôi đương thời lại không
người nào
biết giúp sửa cho đúng, để đến nổi đắm đuối vì tình riêng mà lập năm hoàng
hậu ngang nhau. Về sau, hai triều Lê, Lý cũng nhiều khi bắt chước làm việc ấy,
chính là do Tiên
Hoàng khởi đầu mối loạn đó vậy.
CAO HUY GIU - BĂNG THANH
