Nhược hữu vật hề chí vi, sấm diệu xảo hề hóa ky ( cơ),

Hà linh linh nhi dị dị, phục quái nhi kỳ kỳ,

Hình tuy trùng chi đặc tiếu, thân thị diệp chi giai vi.

Sưu đồ kinh ư vãng điệp, cánh mạc thức nhi mạc tri.

Tư phi Kim Âu sơn trang chi thụ thượng nhi hóa tác Diệp mã nhi giả hồ!

Quan kỳ: thông thiến thái phù, quyên kỳ tú trạc.

Bối thụ tích hề cắng liên, phúc hoành văn hề ẩn ước.

Bỉ giác bỉ đề, thục tiễn thục tước?

Tố tưởng tượng ư hồng mông, uyển Long Mã chi tương nhược.

Tích tuy bạng ư lâm tuyền, chí thực trì ư liêu khoách.

Khệ Hầu Lĩnh chi nguyệt minh, hy Phù Tang chi hiểu trạc.

Phong dao chi ảnh, kinh ngọc lặc chi tương huy.

Hà chuyển thụ yêu, hoảng kim ky chi sơ lạc.

Thích ngộ viên đinh, như phùng Bá Nhạc.

Chuyển miện hồ thanh lâm chi trắc, la trí hồ ỷ tịch chi tiền.

Hoan thừa nặc nhất, giá trọng kim thiên.

Bỉ tập liễu chi đào trùng, do kiến ca ư Chu tụng.

Nhi tại tang chi hoắc thục, thượng bá vịnh ư Mân thiên,

Thẩn thị vật chi chí vi, ngụ hoá công chi thâm ý.

Bất sinh hồ khoan nhàn chi dã, nhi thác tích ư động thiên,

Bất xứ hồ tịch mịch chi tân, nhi lai du ư phúc địa.

Đắc phi hủy trung chi linh, mao trung chi dị hồ!

Phủ ngưỡng kim cổ, thiên tải phù khế.

Trị thủy tất nhi qui trình, tác kinh thành nhi lân chí.

Lượng khí ứng chi thích nhiên, diệc thánh hiền chi lực trí.

Ngã Thánh tướng: tâm tạo hoá chi tâm dĩ vi tâm; trí tạo hoá chi trí dĩ vi trí.

Thủ thiên xích nhi đề tượng hồ càn khôn, cung hoá quân nhi đào thành hồ thứ vị.

Phàm phú hình tiếu chất ư lưỡng gian giả, mạc bất cổ vũ xuân phong mộc dục hồ hoà khí.

Sinh giả lạc ký sinh, tụy giả đắc kỳ tụy.

Công giả trình kỳ năng, thuật giả thụ kỳ kỹ.

Chí tư quyên nhi chi vi trùng, diệc hiệu xảo tâm chi nhất thí.

Nhân quan vật dĩ hưng hoài, mặc cảm phu hồ khí loại.

Kỳ kỷ thuật dã, đường Thúc đắc Gia Hoà chi thư.

Kỳ thưởng ngoạn dã, Thành Vương vô tiễn đồng chi hí.

Cẩu phi tạo vật chi diệu, hóa công chi chí, an năng trí thị hồ!

Ngưỡng duy: Thánh trí chi năng, nhi phi chúng nhân chi sở khả nghị dã,

Thiết hựu: phản phúc thiên tâm, trừu dịch nhân sị (sự)

Dữ kỳ sinh thụ thượng linh dị chi trùng, thục nhược sản nhân trung tuấn dật chi tài, cao mại chi sĩ?

Dữ kỳ vịnh "Mã nhi" chi thi, thục nhược giảng Lỗ tụng Hữu bật chi chương, cứu Lỗ luận Đức ký chi chỉ?

Nhiên nhi vật chi linh dị giả, do thả ái chi; huống hiền ư vật nhi tối linh tối dị giả hồ!

Nguyện sung ái vật chi tâm, nhi vi ái hiền chi tâm; suy đãi vật chi chí, nhi vi đãi hiền chi chí.

Quan thụ diệp tắc tư Vực phốc tác nhân chi phương, Thanh nga dục tài chi nghĩa.

Ngoạn "Mã nhi" tắc niệm Sô ngu, Lân chỉ chi nhân, Quan thư, Thước sào chi mỹ.

Tài quán chi hạ, tuấn khả thị nhi kim khả quyên.

Tân mạc chi gian, Ôn khả triệu nhi Thạch khả trí.

Sử lang miếu trăn tiếu tượng chi cầu, sơn trạch phấn ngọa long chi khởi.

Phù như thị tắc phô trương hoằng hưu, vịnh ca thịnh đức, cố bất quang đại nhi việp vĩ giả da?

Ta vi sinh chi hà tu, hạnh tao phùng ư thịnh tế.

Thiểm nhập mạc chi gia tân, hà mệnh đề chi thịnh ý.

Đàn khắc chử chi tiện công, hiệu điêu trùng chi mạt kỹ.

Ký vi vật dĩ thư hoài, hiến đắc hiền vi thượng thụy!

Một con vật bé bỏng tí ti, vượt tài xảo diệu của hóa ky.

Sao thiêng thiêng mà là lạ, lại quái quái mà kỳ kỳ.

Hình tuy giống hệt loài trùng, thân lại đúng là chiếc lá.

Tìm khắp sách truyện kinh xưa, chẳng một ai hề biết cả.

Nó chẳng phải vật trên cây trong trại Kim Âu mà hoá thành con ngựa lá đó sao!

Xem nó:

Tươi xanh nổi sắc, đẹp đẽ khác thường.

Lưng liên tiếp xương sống, bụng lờ mờ vằn ngang.

Ai cắt ai gọt, kìa móng kìa sừng,

Tưởng lại thời mông mụôi, cùng Long mã sánh hàng.

Dấu vết tuy kề nơi rừng suối, mà chí thực ruổi rong khôn lường,

Nằm nghỉ dưới trang Hầu Lĩnh, tắm mình ngoài nắng Phù Tang.

Gió lay cành bóng, giật mình ngỡ sắp mang dàm ngọc

Ráng lướt thân cây, thoáng trông tưởng mới buộc cương vàng

Gặp được bác làm vườn nọ tưởng Bá Nhạc đó chăng?

Mới nháy mắt ở bên rừng rậm, đã đặt mình trên đám tiệc sang.

Một lời mới ngỏ, giá đáng ngàn vàng.

Đám liễu, đào tùng còn thấy ở thiên Chu Tụng

Cây dâu hoắc thục còn chép ở thơ Mân Phong

Huống vật này coi thì rất nhỏ, nhưng tạo hoá ngụ ý rất sâu

Không sinh nơi ruộng đồng hoang dã, mà vào động tiên nương bóng

Chẳng lánh vùng bến hiu quạnh, mà tới miền đất phúc ngao du.

Vậy chẳng phải vật thiêng trong loài lá, giống lạ trong loài mao đó ư!

Xem xét xưa nay, ngàn xưa vẫn thế.

Rùa lên khi trị thuỷ vừa xong, lân hiện lúc kinh kia đã viết

Thực là buổi vận hội đương nhiên, nhưng cũng bởi thánh hiền dốc sức

Thánh tướng ta lấy tâm tạo hoá làm tâm, dùng trí hóa công làm trí

Tay thước trời dựng xây vũ trụ, thân khuôn lớn đúc nên mọi thứ.

Phàm là vật trong trời đất, chẳng vật nào không nhảy múa trước xuân phong, đượm nhuần trong hoà khí.

Người ước mong thỏa nỗi ước mong, kẻ sinh sống vui niềm sinh sống.

Người khéo khôn trổ hết khéo khôn, kẻ tài kỳ dốc nghề tài kỳ.

Đến loài trùng nhỏ cung quăng đua tài khéo cũng thỏa chí.

Nhân xem vật mà sinh tình, thầm cảm tin về vận khí.

Về ghi chép: ông Đường Thúc được lúc tốt có thiên kinh kia.

Về thưởng ngoạn: vua Thành Vương cắt lá vông không trò chơi ấy

Nếu không phải tạo vật diệu huyền, hóa công tuyệt xảo thì sao được như thế!

***

Kính xem: tài năng thánh trí, khó kẻ luận bàn.

Lại trộm nghĩ: suy xét lòng trời, dõi tìm nhân sự.

Ví bằng sinh sâu thiêng lạ trên cây, sao bằng sản kẻ sĩ cao thượng, người kỳ tài trong thiên hạ?

Ví bằng vịnh thơ ngựa lá, sao bằng đọc thơ Hữu Bật trong thiên Lỗ Tụng, giải về "Đức ký" ở Lỗ Luận?

Thế nên đối với vật thiêng lạ cũng đã yêu thương; huống gì đối với loài xảo diệu còn hơn, và cực kỳ thiêng lạ?

Xin hãy đổi lòng yêu vật thành lòng trọng người hiền; đem chí đãi vật thành chí đãi vật làm chí đãi kẻ sĩ.

Xem lá cây nhớ thơ vực phốc trọng dụng con người, thơ Thanh nga dạy nuôi tài sĩ.

Ngắm ngựa lá tưởng vẻ đẹp trong Quan thư, Thước sào, đức nhân trong Sô Ngu, Lân chỉ.

Quán đãi hiền, ngựa hay mua được , vàng không sợ phí.

Màn tiếp khách, Ôn nọ mời về, Thạch kia vừa ý,

Khiến cho chốn triều đình tượng vẽ được tìm, vùng rừng rứ rồng nằm phấn khí.

Được như thế thì phô trương điều  lành, ngợi ca đức tốt há chẳng lớn lao rực rỡ hay sao?

***

Ôi! kẻ học trò hèn mọn này có đáng gì, chỉ may sao gặp thời thịnh trị.

Ngôi khách quí thẹn dự bên màn, đầu bài phú vâng theo thịnh ý.

Công khắc há dốc hết tài hèn, nghề chạm sâu theo bề cũ kỹ.

Mượn vật mọn gửi gắm tình hoài, "được người hiền" dâng làm điềm quí.