Lý gia phong đích tử giai vi vương, thứ tử giai vi hoàng tử, nhi hoàng thái tử
chi vị bất thiết. Cập chí cung xa đại tạm, phương trạch chư tử nhất nhân nhập kế
đại thống. Truyền chi thành tục, bất tri hà ý dã?
Hoặc viết: Lý gia bất tiên chính trừ vị, cái dục sử chư tử vỉ vỉ vi thiện. Vị
trừ ký định, tắc quân thần phận định, tuy hữu Vi Tử chi hiền, tương hà dĩ xử chi
tai!
Viết: Thiên hạ chi bản ký định, do hữu Dương Quảng sức hạnh đoạt đích chi họa;
huống trừ nhị bất chính, sự chí thảng thốt phương dục trạch lập, vạn nhất hữu
tam phu nhân cưỡng thỉnh chi tự quân, Từ Văn Thông lộng bút chi di chiếu, tuy
dục bất doãn, kỳ khả đắc hồ? Hữu quốc gia giả đương dĩ thử vi giới.
Dịch nghĩa
BÀN VỀ VIỆC PHẢI CHÍNH NGÔI KẾ VỊ
Nhà Lý phong con đích làm vương, con thứ làm hoàng tử, mà không đặt ngôi thái
tử. Đến khi vua ốm nặng mới chọn một người trong các con để nối nghiệp lớn.
Truyền dần thành tục, không biết là ý thế nào?
Có người nói: Nhà Lý không đặt ngôi thái tử trước, là vì muốn cho các con đều
chăm làm điều thiện. Nếu ngôi thái tử đã lập thì phận vua tôi đã nhất định rồi,
dù trong các con có người hiền như Vi Tử, cũng không xử trí thế nào được nữa.
Trả lời rằng: Gốc thiên hạ đã định rồi. mà còn có cái họa như Dương Quảng giả
dối để cướp ngôi con đích, huống chi ngôi thái tử không lập trước, đến khi vội
vàng mới chọn lập, không may có việc như ba phu nhân nài xin lập con khác, Từ
Văn Thông thay đổi di chiếu thì dù muốn không bằng lòng cũng chẳng được nữa.
Người làm chủ đất nước nên lấy đó làm răn.
CAO HUY GIU - BĂNG THANH
