LÝ NHẬT TÔN

(THÁNH TÔNG)

[1023 - 1072]

Tiểu sử

Lý Nhật Tôn sinh ngày 25 tháng Hai năm Quý hợi, niên hiệu Thuận Thiên thứ mười bốn (tức ngày 19 tháng Ba năm 1023), con trưởng Lý Thái Tông (1028 - 1054), là vua thứ ba triều Lý. Là một ông vua anh minh và nhân từ, ông đã có những chủ trương sáng suốt như khoan giảm hình luật, coi trọng nghề nông, mở mang việc học, chú ý củng cố và tăng cường phòng thủ đất nước mặt Bắc cũng như mặt Nam, góp phần làm cho xã hội phong kiến triều Lý tiến nhanh đến giai đoạn cực thịnh.

Ông là người đầu tiên cho xây dựng Văn miếu và mở khoa thi bác học. Sau này Lý Nhân Tông (1072 - 1128) sẽ kế thừa và phát triển những thành tích văn hóa đó.

Ông mất ngày Canh dần, tháng Giêng năm Nhâm tý, niên hiệu Thần Vũ thứ tư (từ 23 tháng Giêng đến 21 tháng Hai năm 1072), thọ 50 tuổi.

Tác phẩm: theo Việt Sử Lược và Đại Việt Sử Kí toàn thư, ông có tự tay viết một bài minh khắc trên chuông chùa Sùng Khánh Báo Thiên vào tháng Tư năm Bính thân (từ 17 tháng Năm đến 15 tháng Sáu năm 1056), nay chưa tìm thấy. Hiện chỉ còn một ít lời trao đổi với triều thần về việc khoan giảm hình ngục, rất nổi tiếng, xin trích vào đây để bạn đọc tham khảo.