TRẦN PHỦ

(TRẦN NGHỆ TÔNG)

(1322 - 1395)

Tiểu sử

Trần Phủ là con thứ ba của Trần Minh Tông; sinh tháng 12 năm Tân dậu (1321).

Khoảng năm Tân mùi (1331), ông được phong tước Cung Đinh Vương; năm Mậu dần (1338), được cử làm Phiêu kỵ thượng tướng quân, giữ trấn Tuyên Quang; năm Quí tị (1353), được phong chức  hữu tướng quốc; năm Đinh mùi (1367), được phong chức Tả tướng quốc, gia phong tước Đại Vương.

Giữa năm 1369, Dương Nhật Lễ chiếm ngôi, ông có tham gia vào việc khôi phục nhà Trần. Sau khi Dương Nhất Lễ bị đánh bại, tháng 11 năm Canh tuất(1370), Trần Phủ lên ngôi, tức là vua Trần Nghệ Tông. Đến đầu tháng 11 năm Nhâm tí (1372), ông nhường ngôi cho em là Trần Duệ Tông và lên làm Thượng hoàng.

Ông mất tháng 12 năm Giáp tuất (1394), thọ 73 tuổi.

Tác phẩm: Theo Đại Việt sử ký toàn thư, Trần Nghệ Tông có soạn Hoàng huấn (soạn năm 1371, gồm 14 chương); Đế Châm (soạn năm 1372, gồm 15 câu); Bảo hòa dư bút (soạn năm 1383, gồm 8 quyển). Theo Lịch triều hiến chương loại chi, ông còn có một tập thơ đề là Nghệ Tông thi tập gồm 1 quyển. Nhưng cho đến nay tất cả những tác phẩm trên đều chưa sưu tầm được, chỉ mới tìm thấy 5 bài thơ và một bài minh.

TỐNG BẮC SỨ NGƯU LƯỢNG

An Nam lão tể bất năng thi,

Không bả trà âu tống khách quy.

Viên tản sơn thanh, Lô thuỷ bích,

Tùy phong trực nhập ngũ vân phi.

Dịch nghĩa

TIỄN SỨ PHƯƠNG BẮC NGƯU LƯỢNG

Tể tướng già An Nam không hay làm thơ,

Chỉ mang bình trà tiễn khách về.

Núi Tản xanh xanh, sông Lô biêng biếc,

Khách theo gió đi thẳng về phía mây ngũ sắc đang bay.

Dịch thơ

An Nam lão tướng chẳng hay thơ,

Xin có bình trà buổi tiễn đưa.

Kìa Tản Viên  xanh, Lô thủy biếc,

Mây lành đón khách thẳng bay về.

TRẦN LÊ SÁNG