MIẾU BÀ CHÚA XỨ

PHƯỜNG NÚI SAM - THỊ XÃ CHÂU ĐỐC

Đây là một di tích kiến trúc nghệ thuật nổi tiếng ở miền Nam, được xây dựng lần đầu tiên vào khoảng năm 1820-1825 (thời kỳ phát hiện ra tượng Bà) bằng tre lá đơn sơ. Đến năm 1870, miếu Bà được xây dựng lại to lớn và khang trang hơn. Đến năm 1972, theo yêu cầu của Hội Quý Tế và nguyện vọng của đồng bào súng kính, miếu Bà đã được thiết kế xây dựng mới cả về quy mô, cấu trúc như hiện nay.

Miếu được kiến trúc dạng chữ Quốc, hình khối tháp dạng hoa sen nở, nền lát gạch bông, tường đá cẩm ốp lát, cột bê tông cốt thép. Song song với kiến trúc bê tông vững vàng, đồ sộ, nghệ thuật chạm khắc gỗ ở miếu cũng tinh vi, sắc sảo. Toàn khu di tích miếu Bà Chúa Xứ là một tổng thể hài hòa, cân đối và đồ sộ, uy nghiêm hùng tráng.

Truyền thuyết về tượng Bà Chúa Xứ được lưu truyền như sau:

Tượng Bà Chúa Xứ trước kia ở trên đỉnh núi Sam. Nơi đó hiện nay vẫn còn dấu tích của bệ đá sa thạch hình vuông cạnh 1,6m, bề dày gần 0,30m. Vào những năm đầu thế kỷ 19, quân Xiêm (Thái Lan) thường sang quấy nhiễu, khi lên núi gặp tượng Bà, bọn chúng cạy ra khiêng xuống núi. Nhưng đi được một đoạn, tượng trở nên nặng hơn, không tài nào khiêng nổi, nên bọn chúng đành để lại đó.       

Một hôm dân làng gặp tượng Bà giữa rừng bèn họp nhau khiêng về lập miếu thờ cúng nhưng không làm sao nhấc nổi bức tượng. Sau đó, có một phụ nữ lên đồng, tự xưng là Bà Chúa Xứ và bảo phải có 40 cô gái đồng trinh, tắm rửa sạch sẽ, lên mang tượng Bà xuống. Dân làng làm theo, và kỳ diệu thay tượng Bà được mang xuống núi dễ dàng. Nhưng khi xuống đến chân núi, cốt tượng nặng trịch, không xê dịch được nữa. Dân làng cho rằng Bà đã chọn nơi đây an ngự. Thế là miếu thờ được dựng lên.

Tượng Bà Chúa Xứ

Người dân cúng bái

Cổng miếu	Toàn cảnh miếu về đêm
Tủ đựng trang phục của Bà Chúa Xứ	Nơi thờ Bà Chúa Xứ

Theo nhà khảo cổ học Malleret, trong thời gian tiến hành khai quật khu di tích Óc Eo – Ba Thê (1924-1944), ông có đến Núi Sam nghiên cứu tượng Bà Chúa Xứ và cho biết rằng: Đây là loại tượng thần, được tạc theo dáng người ngồi nghỉ ngơi, vương giả, vật liệu bằng sa thạch, có giá trị nghệ thuật cao. Qua giám định bước đầu cho thấy, tượng Bà Chúa Xứ là một tác phẩm nghệ thuật điêu khác thời Trung cổ còn giữ lại đến ngày nay và được nhiều người sùng kính.